សូមស្វាគមន៏ការចូលមកកាន់គេហទំព័រ ​តុលា​Blogger របស់ខ្ញុំ​ សូមអរគុណ!!!

Khmer poem/សុភាសិត​ខ្មែរ/កំណាព្យ

សុភាសិត​ខ្មែរ


កកក៏បាយ មេម៉ាយក៏ស្រី។
ក្រអ្វីក្រចុះកុំឲ្យតែក្រគំនិត។
ក្រមុំដណ្ដឹងម្ដាយ​មេម៉ាយដណ្ដឹងចិត្ត។
ក្រពើវង្វេងបឹង។
កាត់ទឹកមិនដាច់ ​កាត់សាច់វាឈឺ។
កាប់បំពង​រង់ចាំទឹកភ្លៀង។
ការប៉ុនភ្នំមិនគិត​ទៅគិតឯស្គរបែកមាត់។
ការ​មិន​បៀត​បៀន​គ្នា ជា​ប្រភព​នៃ​សន្តិសុខ​ក្នុង​​ផ្ទៃ​លោក។(ព្រះ​ធម្មវរោត្តម តុង​ ឈួន)
ការ​អប់រំ គឺ​ជាការ​ហ្វឹក​ហ្វឺន​នួវ​សក្តានុភាព​ ដែល​ជា​គ្រឿង​ពង្រីក​បណ្តុះ​ ឬ បង្កើន​ចំណេះ​វិជ្ជា។
ការយល់ដឹងតែមួយដងអាចធ្វើឲ្យជីវិតទាំងមូលមានន័យ។
ការធ្វើវិនិយោគចំណេះដឹងតែងនាំមកនូវផលប្រយោជន៍ដ៏ប្រសើរបំផុត។
កោកៗ​សឹកតែមាត់ត្រដោក​ឆ្អែតតែពោះក្របី។
កោសមិនដាក់ទឹក។
ក្ដៅថ្ងៃមិនស្មើក្ដៅចិត្ត។
ក្ដៅស៊ីរាក់​ត្រជាក់ស៊ីជ្រៅ។
កំភ្លាញព្រោះមាត់​ខ្វែក ស្លាប់ព្រោះអាចម៏។
កំហុស​រមែង​មាន​ដល់​អ្នក​ធ្វើ អ្នក​នៅ​ឥត​អំពើ​បាន​អ្វី​នឹង​ខុស។
កុំខ្វើកតាមខ្យល់កុំខ្វល់តាមរលក។
កុំគូរមុន​គិត។
កុំ​ជិះ​ចង្អេរ​លើក​ខ្លួន​ឯង​ ក្បាល​ទូល​កញ្ច្រែង​កុំ​ក្អេង​ក្អាង​ កុំ​ដេក​ទទូរ​ចាំ​សំណាង​ កុំអាង​ព្រះ​ប្រោស​ត្រូវតែ​ប្រឹង។
កុំឈ្លោះនឹងស្រី​ កុំក្ដីនឹងគ្នាឯង។
កុំដេកផ្សងព្រេង​កុំវង្វេងខុសផ្លូវ។
កុំដេក​ចាំ​ស្លាប់​ អង្គុយ​ចាំមាន​ ខ្មាស់​ល្ងង់ទើប​ចេះ ខ្មាស់​ក្រទើប​មាន ដឹង​ខ្លួនថា​ល្ងង់ គង់បានជា​ប្រាជ្ញ កុំ​ស្លាប់​មុន​រស់ រស់​ហើយ​សឹម​ស្លាប់ ចូរ​សេព​អ្នកប្រាជ្ញ កុំ​ត្រាប់​មនុស្សពាល។ (ព្រះ​គ្រូ​ធម្ម​បណ្ឌិត​ គង់ ស៊ឹម)
កុំដាំស្រូវនៅផ្លូវដំរី។
កុំទុកចិត្ត​មេឃ​កុំទុកចិត្តផ្កាយ កុំទុកចិត្តប្រពន្ធថាគ្មានសាហាយ​ កុំទុកចិត្តម្ដាយថាគ្មានបំណុល។
កុំទុំមុនស្រគាល។
កុំផ្ទុកតាមទូកថ្វែ។
កុំពត់ស្រឡៅ​ កុំប្រដៅស្រីខូច។
កុំពាក់មុខយក្ស​ កុំពាក់ស្បែកខ្លា។
កុំពូតផ្សែងជាដុំ ​កុំយកភ្នំទ្រាប់អង្គុយ។
កុំយកស្រឡៅធ្វើខ្នួច ​កុំសម្រួចឈើពុក។
កុំរាយមុខដឹង ​កុំទទឹងមុខសឹក។
កុំ​​រៀន​នៅ​ទំនេរ​ខាត​ការកម្ម កុំ​រៀន​បណ្តាក់ចាំ​ជាពេល​ក្រោយ​ កុំរៀន​ប្រហែស​មើល​ងាយ​នាំ​ធ្លោយ​ កុំរៀន​មិន​អោយ​ទាន​ស្មូម​យាចក។
កុំ​អាង​ថា បើ​មាន​មិន​បាច់​ខំ​ បើ​រលំ​មិន​បាច់​ច្រាន។
កុំ​អោយ​ប្រព្រឹត្តទុច្ចរិត ដោយ​ការគប់មិត្រ​លប​ចង​ពន្ធ​ លួច​លាក់​មាន​ស្រី​សហាយស្មន់ ក្បត់​ចិត្តប្រពន្ធ​អោយ​មួរ​ហ្មង។

ខ្ពស់កប់ពពក ​ចុះមកជ្រកអាចម៏ជន្លេន។
ខ្លាមិនខ្លាច ទៅខ្លាចអាចម៏ខ្លា។
ខឹងខុស​ខឹងខាត​ខឹងខូច។
ខឹង​ខុស​ខូចខាត​ ប្រមាថ​លិចលង់។
ខឹងគោវាយរទេះ។
ខឹងឲ្យអត់ ខ្សត់ឲ្យរក។
ខឹង​ឥត​ពិចារណា​ នាំ​ខូច​ការ​ខូច​ប្រយោជន៍ ធម៌ខឹង​នាំអាសោចិ ខុស​ខាត​ខូច​ដោយមិន​គិត។
ខ្លួនរស់ របស់រកបាន។
ខ្មោចស្រុកឲ្យដៃ​ ខ្មោចព្រៃវាហ៊ាន។
ខំ​រក​ស៊ី​ធ្វើ​ការ​ មិនអសារឥតប្រយោជន៍ ចង្រៃ​ណាស់​ហោច​គង់គ្រប់ស៊ី​មិន​សុំគេ។ ប្រសិនមាន​សំណាង​ បានកសាង​ពី​បុព្វេ ផ្សំ​ផង​មិនលេង​ទេ ឡើង​ជាកុដុម្ពិ​ក៏សេដ្ឋី។

គ្មាន​កម្លាំង​ គ្មាន​បញ្ញា គ្មាន​អាហារ​ គ្មាន​ជិវិត។
គ្នាច្រើនអន្សមខ្លោច ​គ្នាដូចស្រមោចអន្សមឆៅ។
គុក​និង​សោគឺ​ចោរ​បង្កើត ឪសថល្អ​ឆើត​កើត​ពី​រោគ ដំណក​កើត​ពី​ការ​ងុយងោក មនុស្ស​ក្នុង​លោក​កើត​ពី​កម្ម។
គ្រូកាចសិស្សខូច។
គ្រូទាយម្តាយថា។
គួរ​គិត​ជិវិត​ពុំ​ទៀង​ទាត់​ តែង​តែ​បែរ​បត់​កាន់​ក្តី​ស្លាប់ ពុំ​ដែល​បាន​ស្រួល​ប្រែ​ប្រួល​ឆាប់ ក្រឡាប់ស្ងាត់សូន្យ​ចាកកូន​ចៅ។
គោដំបៅខ្នង​ ក្អែកហើររំលង​រសាយកន្ទុយ។

ឃាត់​កំហឹង​ដោយ​ប្រឹង​អត់​អោយ​បាន​ ឃាត់​ពាល​សាមាន្យ​ដោយ​អាជ្ញាបុគ្គល​ ឃាត់​ចិត្ត​ចាកទោសា ប្រសើរ​ថ្លៃ​ថ្លា​ក្នុង​លោកិយ។
ឃាត់​ចិត្ត​ចាកក្តី​ស្នេហា ក្នុង​កាមតណ្ហានា​លោកិយ ដូច​យក​អំបោះ​ចង​ដំរី​ ពិបាក​ពេក​ក្រៃ​គួរ​វៀរ​មុន។
ឃ្លាតឆ្ងាយណាយចិត្ត។
ឃ្លានឆ្ងាញ់ស្រលាញ់ល្អ។
ឃុបឃិត​ជន​ពាល​រាល​ទុក្ខ​ដល់ខ្លួន។
ឃុប​ឃិត​បណ្ឌិត​ សុខ​មួយ​ជិវិត​ឥតទុក្ខា​។
ឃើញ​ខ្លា​ដេក​ថា​ខ្លា​ស្លាប់ ឃើញ​ខ្លា​ក្រាប​ថា​ខ្លា​សំពះ។
ឃើញ​គេ​ទៅ​កុំ​អោយ​ខាន ឃើញ​គេ​បាន​កុំ​អោយ​ទៅ។
ឃើញ​ឈើ​ពុក​កុំ​អាល​ដាក់​គូថ​អង្គុយ ឬ(កុំ​អាល​ដាក់​គូថ​លើ)។
ឃើញ​ដំរី​ជុះ​ កុំ​ជុះ​តាម​ដំរី ឬ(ដំរី​ជុះ​ កុំ​ជុះ​តាម​ដំរី)។
ឃើញ​ថ្លុក​ថាជា​ថ្នល់ ក្រែង​កំហល់​កំហុស​មាន។
ឃើញ​ពីនាយ​កុំ​អាល​ទាយ​អាក្រក់​ល្អ លុះ​ឃើញ​ជាក់ជា​ខ្មៅ​ស ទើបថាបាន​ បើ​បណ្តោយ​តាម​គំនិត​ដែល​គិត​ស្មាន​ នឹង​រំខាន​ព្រោះ​ការ​ខុស​កំហុស​ខ្លួន។
ឃើញ​សម្បក​ថា​ខ្លឹម​រុក្ខា​ យល់​ពួក​បច្ចា​ថា​ជាមិត្រ​ ពាល​ប្រឡំ​ថា​បណ្ឌិត​ ច្រឡំ​លាមក​ពិតថាបុប្ផា។
ឃ្លាន​កុំអាល​ស៊ី ងងុយ​កុំ​អាល​ដេក។
ឃ្លាន​ក្រៃ​ណា​ឆ្ងាញ់​ ស្រឡាញ់​ក្រៃ​ណា​ល្អ ឬ (ពិសា​ក្រៃ​ណា​នឹង​ឃ្លាន អាក្រក់ប៉ុន្មាន​ក្រៃ​ណា​នឹង​ចិត្ត)។
ឃ្លេ​មិន​ខ្លាច​ ទៅ​ខ្លាចខ្លា។ (រឿង​អាខ្វាក់​អាខ្វិន)
ឃ្លោក​លិច​ អម្បែង​អណ្តែត។
ឃ្វាលក្របី​ជិះ​ក្របី ឃ្វាលគោ​ជិះ​គោ។
ឃ្វាលចិត្ត​លំបាក​ពេក​ពិត​ ដូចឃ្វាលពពក។
ឃ្វាលគោ​ក្របី​ដោយ​អាជ្ញា ឃ្វាល​ចិត្តល្អ​ជា​ដោយ​អំណត់។
ឃ្វាល​ចិត្ត​ឥត​កំណាញ់​ ដោយ​លះ​បង់​កុំ​ប្រណី។
ឃ្វាល​នគរ​ដោយ​ពលរដ្ឋ​ប្រុសស្រី រួម​សាមគ្គី​តាម​រដ្ឋ​បុរស​ជាតិ។

ងប់​នឹង​កូន​ប្រពន្ធ​ទ្រព្យ​ ព្រះ​ថា​អភ័ព្វ​ព្រោះ​ជាប់​ចំណង។
ងប់​នឹង​ញាតិ​ឃ្លាត​ច្បាប់។
ងប់​នឹង​មាស​ប្រាក់​ខូច​យសសក្តា។
ងប់​នឹង​ប្រុ​ស​ខូច​ព្រហ្មចារី។
ងប់នឹងប្រុស ខូចឈ្មោះមួយជាតិ។
ងប់​នឹង​ស្រី​ចំណី​ទុក្ខ។
ងប់នឹង​ល្បែង​តែង​ហិនហោច។
ងប់នឹងល្បែង​តែងវិនាស។
ងប់នឹង​ស្រា​ខូច​ស្មារតី។
ងប់​នឹង​ពាក្យ​សរសើរ​គេ​ថា​ភ្លើ។
ងប់នឹង​ពាក្យ​បង្អាប់​ស្លាប់​គំនិត។
ងប់​នឹង​ស័ក្តិយស​ស្អុយ​ទាំង​អស់​ក្នុង​លោកិយ។
ងប់នឹង​ជំនឿ​រឿគំនិត។
ងាប់​ដើម្បី​ជាតិ​មាតុភូមិ ទេវតា​ឥន្ទ្រព្រហ្ម​ចោមអោយ​ពរ។
ងាប់​ខ្លួន​ សមសួន​ជាង​ងាប់​កេរ្តិ៍​ឈ្មោះ។
ងាប់​គំនិត​ ងងឹត​ដល់ស្លាប់។
ងាប់​ទាំង​រស់ ស្អុយ​ទាំង​ស្រស់។
ងា​ប់ដៃ​ជើង​ ថ្កើង​ជាង​ងាប់​ពាក្យសម្តី។
ងាប់នឹង​ស្រី​ ចង្រៃ​មួយ​ជាតិ។
ងាប់​នឹង​សំដី ដូច​ត្រី​កំភ្លាញ។
ងា​ប់នឹង​អាចម៍​ឯង​ ជាក់​ស្តែង​ដូច​ខ្វែក។
ងាប់​ព្រោះ​គំនិត ​ដូច​កាំ​បិត​ចិត​ដង​ឯង។
ងា​ប់​ជាតិ​ ព្រោះ​ឃ្លាត​សាមគ្គី។
ងាប់នយោបាយ​ ព្រោះ​ស្តាយ​លាភ។
ងាប់​ស្តួក​ ដូច​ឃ្លោក​ទុំ។
ងាយ​មិន​ក្រៃ​ណា​នឹង​បាន​ មានមិនក្រៃ​ណានឹង​អ្នក​បាន​សុខ​ ចេះ​ក្តី​មិន​ក្រៃ​ណា​នឹង​ម្ចាស់​ស្រុក។
ងើយ(ឬ ងើប)​ស្កក​ ឪនដាក់គ្រាប់។

ចង់ឲ្យមានជួញអង្ករ​ចង់ឲ្យក្រជួញឡាន។
ចង់ចេះឲ្យធ្វើល្ងង់។
ចង់ស្រួចដូចបន្លា ត្រូវឧស្សាហ៍ដុសដែកដុល។
ច្របាច់កចិន លៀនអណ្តាតខែ្មរ។
ចម្ងល់គឺជាបិតានៃការចៃ្នប្រឌិត។
ចម្ងល់គឺជាការចាប់ផ្តើមមិនមែនជាចុងបញ្ចប់នៃបញ្ញាទេ។
ចង្អៀតផ្ទះនៅបាន ចង្អៀតចិត្តនៅពុំបាន។
ចាក់អង្ករយកអង្កាម។
ចានមួយរាវ លែងអីរណ្តំគ្នា។
ចាញ់ចត្រង្គអស់ប្រាជ្ញា ចាញ់តណ្ហា​អស់កុសល។
ចាញ់បានជាព្រះ ឈ្នះបានជាមារ។
ចាប់ក្ដាមដាក់ចង្អេរ។
ចាប់នេះចាប់នោះ មិនឆ្ពោះត្រង់ណា។
ចាប់ច្រវាក្រាក សំឡឹងជ្រោយ។
ចាប់ត្រីបាន កុំឲ្យល្អក់ទឹក។
ចាប់វល្លិមួយ រញ្ជួយរាល់ដើម។
ចាស់អាងស្លាប់ ពាលអាងកាប់ កេ្មងអាងយំ។
ចិត្តល្អ ក្រខ្លួន។
ចិត្តល្អ ក្រមិនយូរ។
ចិត្តជាទេវវត្ត មាត់ជាទេវតា។
ចិញ្ចឹមកូនខ្លា វាសងគុណ។
ចិញ្ចឹមមនុស្សខូច ដូចចិញ្ចឹមខ្លា។
ចូលព្រៃទាន់ព្រឹក ​ចង់សឹកទាន់ក្មេង។
ចូលស្ទឹងតាមបទ ​ចូលស្រុកតាមប្រទេស។
ចូរមើលកាលវែង កុំមើលកាលខ្លី។
ចូរសេពអ្នកប្រាជ្ញ កុំត្រាប់មនុស្សពាល។
ចេះដប់មិនស្មើប្រសប់មួយ។
ចេះឯង ឲ្យក្រែងចេះគេ។
ចេះពីរៀន មានពីរក ក្រពីខ្ជិល។
ចេះមកពីរៀន​ មានមកពីរក។
ចំណេះបានពីរៀន មានបានមកពីរក។
ចំណីឆ្ងាញ់កុំទុកស្អែក។
ចុះទឹកក្រពើ ឡើងលើខ្លា។

ឆ្មាមិននៅ កណ្តុរឡើងរាជ្យ។
ឆ្ងាយកាយ ណាយចិត្ត។
ឆ្ងាញ់មាត់មិនស្អិត ដូចចិត្តឆ្ងាញ់។
ឆ្អិនគំនិតពិតជាឆ្អិនគ្រប់យ៉ាងឆ្អិន ព្រេងសំណាងផុតទុក្ខា។
ឆ្អិនក្បាលស៊ីក្បាល ឆ្អិនកន្ទុយស៊ីកន្ទុយ។
ឆែ្កខាំឲ្យរកម្ចាស់ គោឆ្កឹះឲ្យរកនាយ។
ឆ្កែខាំ​កុំខាំឆ្កែវិញ។
ឆែ្កទាល់ច្រក រលកទាល់ច្រាំង។
ឆែ្កព្រូសមិនដែលខាំ ផ្គរលាន់រអាំមិនដែលភ្លៀង។
ឆ្នាំងណាគ្របនឹង។
ឆ្លុះកញ្ចក់ ធេ្មចនេត្រា។

ជក់នឹងលែ្បង តែងវិនាស។
ជាការងាយក្នុងការធើ្វការងារមួយបានល្អ ជាងពន្យល់គេពីរបៀបធ្វើការងារនោះ។
ជាតិទាពូជទាប ចង់នៅទីរាប មិនចង់ឡើងធ្នើរ។
ជាងទងស៊ីរងកំបែក​ ជាងដែកស៊ីហែកនឹងដៃ។
ជាងមិនកើតបន្ទោសដែក។
ជ្រងោប៉ុនគល់ មិនយល់ប៉ុនសក់។
ជ្រាយរអៀច ដូចបបរឈ្មោល។
ជ្រូកស្លាប់ ព្រោះសាច់។
ជួញខាតកុំឈប់ខាន បើចង់បានកុំខ្លាចបង់។
ជំពប់ជើងគង់បាក់ ជំពប់មាត់បង់ប្រាក់។
ជ្រើមដូចមហាត។
ជ្រៃលោមស្រឡៅ ត្រាវលោមបឹង។
ជ្រៅដូច ក្តិតចាន។
ជ្រៅតែមាត់ គំនិតរាក់កំផែល។
ជ្រះថ្លាតែមាត់ ចិត្តស្មូរជន។
ជិះក្របីចម្លងភក់ ស្រណុកជាជាងហែល។

ឈាមស្រែក​ស្បែកហៅ។
ឈឺធ្ងន់យកដំរីទៅបន់ ដល់ជំងឺស្រន់យកពងមាន់ទៅថ្វាយ។
ឈឺជើងធាត់ ឈឺមាត់ស្គម។
ឈើពុក កុំដាក់គូថលើ។
ឈើកោងវល្លិព័ទ្ធ​ មនុស្សខ្ចាត់ភ្លាត់កុំយកខ្លួនបៀត។
ឈ្មោះខ្លួនបែបណា ខំធ្វើការឲ្យដូចឈ្មោះ។
ឈ្លោះនឹងស្រីនាំឲ្យហិន ក្តីនឹងចិននាំឲ្យថោក។
ឈ្លោះនឹងបរទេស កុំធេ្វសគំនិត។

ញ៉ាមដូចក្តាម ស៊ីអាចម៍។
ញាតិផ្ទាល់ បើមិនស្គាល់គឺអ្នកដទៃ។
ញាតិនិងមិត្រ បើញាតិមិនគិត មិត្រប្រសើរជាង។
ញៀននឹងស្រីចំណីទុក្ខ។
ញៀននឹងលែ្បងតែងហិនហោច។
ញៀននឹងបៀប៉ោ អស់ខោអស់អាវ។
ញៀននឹងបៀ គឃៀរស្លៀកពាង។
ញៀននឹងលាភ ថោកទាបដូចសត្វ។
ញៀននឹងស្រា ដេកផ្ងាក្នុងផ្លូវ។
ញៀននឹងលែ្បងតែងបង់យស។

ដល់ត្រើយ សើយគូថ។
ដង្កូវចេញពីសាច់ ច្រែះចេញពីដែក។
ដាក់ទុកកូនចៅ ឲ្យមើលផៅសន្តាន។
ដឹកគោញី បន្សីគោលឈ្មោល។
ដឹងឆ្លើយព្រោះដង កូនឆ្គងព្រោះមេបា។
ដឹងរង្គោះ បោះបណ្តោយ។
ដឹងថាខ្លួនល្ងង់ គង់បានជាប្រាជ្ញ។
ដឹងបាំងតាមសាប់ ច្បាប់កាត់តាមពាក្យ។
ដុតឲ្យខ្លោច រោចឲ្យឆៅ។
ដូចដេកផ្ងាស្តោះដាក់ទ្រូងឯង។
ដូច(ជាគេ)អូសឆែ្កឲ្យចុះទឹក។
ដូចខ្វៀនកន្ទុយឆែ្ក ទោះនៅប្រែពត់ពុំត្រង់។
ដូចក្រពើ វងេ្វងបឹង។
ដួលត្មោល ដូចគ្មានអីទប់។
ដួលមិនបាច់ច្រាន បានមិនបាច់ខំ។
ដើមនៅឯស្រែ ផែ្លនៅឯផ្សារ។
ដើរដោយផ្លូវគន្លង តម្រាយអ្នកចាស់បុរាណ។
ដើរឲ្យរំពៃ អង្គុយឲ្យរំពឹង។
ដើរឲ្យមានបី ស្រដីឲ្យមានបួន។
ដើម្បីធើ្វរឿងធំមួយត្រូវគិតជាមុនសិនចាំធ្វើជាក្រោយ។
ដេកយប់កុំដេកយូរ ខ្លាចក្តីទុជ៌‌នដល់ប្រាណ។
ដេកមិនលក់កុំខំដេក។
ដេកដល់ថៃ្ង នាំចង្រៃខ្លួន។
ដេកផ្ងាស្តោះលើទ្រូងឯង។
ដេកលើភ្លៅ ទៅបៅដោះអ្នកដទៃ។
ដេកយប់ កុំនិយាយនឹងស្រី។
ដេកទាល់ថៃ្ង យកកំជិលដែលគេ។
ដេកមិនលក់ បក់មិនល្អើយ។
ដេកផ្សំដួល រមួលផ្សំគ្រេច។
ដេញទាន់កុំជាន់កែង។
ដៃតូច ខ្លួនទាប ចង់ឈោងចាប់ផ្កាយ។
ដៃភ្លើងជើងមាន់។
ដាំដូងឲ្យខំថែ ចង់ស៊ីផែ្លឲ្យដុតគល់។
ដាំជើងក្រាន​ មិនប្រមាណឆ្នាំង។
ដំរីខ្វាក់ ទ្រមាក់ឆ្កួត។
ដំរីជល់គ្នា ​ងាប់ស្មៅចិញ្ចៀន។
ដំរីសាស្លាប់ ​យកចង្អេរបាំង។
ដំបៅ​មិន​ឈឺ យកឈើទៅចាក់។
ដោះស្រាយប្រស្នា ថ្កើងអ្នកប្រាជ្ញ។
ដោះកនែ្ទក អារឹសកូន។

ឋិតនៅក្នុងសេចក្តីប្រមាទ ឈ្មោះថាស្លាប់។

ឌម​ជន​គឺ​អ្នក​ថោក អាច​ប្រែក្លាយ​ភាព​ជា​ខ្ពង់​ខ្ពស់ ដោយ​ការ​សេពគប់​នឹង​សប្បុរស ដង្កូវ​បាន​ខ្ពស់​ព្រោះ​បុប្ផា។

ឍាលិន​ប្រែ​ថា​អ្នក​កាន់​ខែល​ ចេះកាប់​ប្រហែល​ចេះ​ការពារ​ ដូច​អ្នក​ចេះ​ដឹង​មិន​ខ្លាច​រា ឧបស័គ្គនានា​ការពារ​បាន។ ខែល​និង​អាវុធ​គឺ​វិជ្ជា​ នៃ​ប្រុស​និង​នារីគ្រប់​ប្រាណ ដែល​បាន​រៀន​សូត្រ​យ៉ាង​ចំណាន ក្នុង​ភូមិភព​ឋាននា​លោកិយ។

ណាយកាយ ឆ្ងាយចិត្ត។
ណែនាំខុសផ្លូវ តែងទៅអបាយមុខ។
ណែនាំកូន ត្រូវប្រដៅខ្លួនទុកជាគំរូ។

តសំពៅ មិនត្រូវស្តាយដែក។
តវាសនា ឲ្យខំសន្សំបុណ្យ។
តដងរែក ឲ្យល្មមនឹងស្មា។
តកម្លាំងអោយសេពអាហារ។
តក់ៗពេញបំពង់។
តមមេស៊ីពង ស៊ីរងសម្បុក។
ត្រង់ មិនឈ្នះទាល់។
ត្រីឆ្តោរស៊ីកូនឯង។
ត្រីងៀត ឆ្លៀតពង។
ត្រីមួយត្រកតែស្អុយមួយ ស្អុយទាំងអស់។
តឹងគិតឲ្យធូរ យូរគិតឲ្យឆាប់។
តឹងព្អឹះដូចអូសឫស្សីច្រាសចុង។
ត្រឹកៗដល់ផ្ទះ តូងតាងដេកផ្លូវ។
ត្រកូលសជាតិ មាយាទសពូជ។
ត្រួសត្រាយទុក ស្រណុកជាងកែកុន។
ត្រូវសន្សំទ្រព្យ តិចៗត្រឡប់ ចំរើនធាត់ធំ។
តៀ្រមទុកមុន មិនស្កុនការ។
ត្រេកអរមុន ទុក្ខក្រោយ។

ថយយស ព្រោះព្រហើន។
ថិតថេរតែខ្លួន ចិត្តផ្ទួនតែទុក្ខ។
ថោកអីនៅដៃថៃ្លអីនៅមាត់។

ទម្ពក់វាទៅ​ ទើបព្នៅវាមក។
ទ្រព្យច្រើនព្រួយរក្សា ទ្រព្យតិចណាព្រួយរិះរក។
ទ្រព្យធនទោះថោកថៃ្ល រួមរក្សាកុំបីធ្លោយ។
ទនេ្លដប់ មិនស្កប់សមុទ្រមួយ។
ទឹកថ្លាល្គឹកបើល្អក់ ដ្បិតរលកបោកសោះសា។
ទឹកជន់ បុណ្យសេ្តច ។
ទឹករាក់ត្រឹមភ្លៅ ទឹកជ្រៅ ត្រឹមជង្គង់។
ទឹកត្រជាក់ត្រីកុម ទឹកក្តៅត្រីរត់ចេញ។
ទឹកបាក់ទៅទាប ដីខ្ពស់កណ្តៀរពូន។
ទឹកហូរមិនដែលហត់ ព្រះពុទ្ធមិនដែលខឹង។
ទឹកហូរមិនដែលហត់ ប្រុសស្បថកុំឲ្យជឿ។
ទឹកថ្លាលាងសក់ ទឹកល្អក់លាងជើង។
ទុកចោលវាចាស់ ប្រើណាស់វាថ្មី។
ទូកទៅ កំពុងនៅ។
ទូកយើងវែង ទូកគេខ្លីតាមគេមេ្តចទាន់។
ទូកដាច់យកទូកតាម។
ទូកបែកជាទូកគត់ ទូកកំបុតជាទូកកង។
ទាំងអ្នកមាននិងអ្នកក្រគឺជាកូនចៅនៃគំនិត។
ទៅឥតគេរក មកឥតគេហៅ។

ធ្ងន់នៅថ្ម ក្រនៅក្តី។
ធ្វើមិនបាច់ភ្ជួរ រក្សាតែមួរ ស៊ីស្រូវមិនអស់។
ធ្វើគុណបានទោស ដូចប្រោះខ្លាស្លាប់។
ធ្វើបាបមិនធ្វើបុណ្យ លែងជាតិទៅនៅនរក។
ធ្វើស្រែទាន់ក្តៅដី ចង់ស្រីទាន់ក្តៅចិត្ត។
ធ្វើស្រែនឹងទឹក ​ធ្វើសឹកនឹងបាយ។
ធ្វើស្រែឲ្យមើលស្មៅ​ ទុកដាក់កូនចៅឲ្យមើលសន្ដាន។
ធ្វើល្អបានល្អ​ ធ្វើអាក្រក់បានអាក្រក់។
ធ្វើចេះត្រូវគេប្រើ ធ្វើល្ងីល្ងើស្រណុកខ្លួន។
ធ្វើការតិចចាយច្រើនចម្រើនក្រ។
ធ្វើគុណ១០០ សំពៅទោស១ចូលទៅរលាយគុណអស់។
ធុងទទេឮខ្លាំងណាស់។
ធ្នូបាញ់​ធម៏ទន្ទេញ​ស្រ្ដីបង់ភស្ដា។
ធំតែខ្លួន ដូចឃ្លោក។

និយាយបាតដៃជាខ្នងដៃ។
និយាយច្រើនគេមិនស្តាប់ អាប់ប្រាជ្ញា។
និយាយបែកជាអូរ ហូរជាស្ទឹង។
និយាយយប់ផ្ទប់ព្រៃ និយាយថៃ្ងព្រៃមានត្រចៀក។
និរាសកុំមេ្ញញ ខឹងកុំទនេ្ទញ ស្អប់កុំព្យាបាទ។
នឹងលេបវាស្លាក់ នឹងខ្ជាក់វាសែ្លង។
នឹងឆីចង់ពិសា ខ្ជិលទំពាឲ្យម៉ដ្ឋហ្មង។
នឿយណាយកុំដេក យកប្រពន្ធឲ្យមើលម្តាយកេ្មក ចូលដំណេកកុំនិយាយនឹងប្រពន្ធ។
នៅផ្ទះម្តាយទីទៃ ទៅព្រៃម្តាយជាមួយ។
នៅពេលដែលបុគ្គលម្នាក់មានចរិតមិនច្បាស់លាស់ចំពោះអ្នក ត្រូវរកមិត្តផេ្សង។

បង់ព្រះទៅសំពះឯបាយាប។
បង់បោយមិនមើលប្រាណ ដាំជើងក្រានមិនប្រមាណឆ្នាំង។
បន់ព្រះ សំពះទេព្តារ។
បណ្ឌិតមានការមិនរករឿងជាកម្លាំង។
បញ្ញើទុក ស្មើបំណុល។
ប្រពន្ធពីរ គោបី ដំរីមួយ នាំឲ្យព្រួយចិត្ត។
ប្រហែសបាត់ ប្រយ័ត្នគង់។
ប្រមាថម្តាយ រំលាយព្រះ។
ប្រមាថព្រៀងលាន តែងមានក្តីទុក្ខ។
ប្រមាថចាស់ អាយុខ្លី។
ប្រមាត់ដី អួតចង់ឡើងទ្រើង។
ប្រញាប់ពេកដេកផ្លួវ។
ប្រើខ្ញុំមើលមុខវា ទោះកាចជាមើលឲ្យសែ្តង។
បាតដៃជាខ្នងដៃ។
បានតែបាប មិនឆ្អាបមាត់។
បានពីកែ្អក ចែកទៅតាវ៉ៅ។
បានមាស ក្រអីនឹងក្រដាស់ខ្ចប់។
បាបកម្មកុំបីមាន សីលនិងទានឲ្យរិះគិត។
បា្រក់ក៏បង់​ ថង់ក៏ដាច់។
ប្រាជ្ញាបុណ្យផងកើតដោយប្រតិបត្តិ។
ប្រះដេកឆាប់លក់ ត្បិតឥតបើគិត។
បុណ្យបាត់ដ្បិតបាប លាបបាត់ដ្បិតឃោរ។
បុណ្យក៏ធ្វើ ​ឈើក៏កាប់។
បុរសទុកដូចមាស ស្រីទុកដូចទង់ដែង។
បួសដោយវត្ត ចិត្តដោយខ្លួន។
បំណាច់នឹងបាប ឲ្យឆ្អាបមាត់។
បើត្រាប់ឯតាំងយូ ក្រឯគ្រូពុំគួរត្រាប់។
បើនឹងរស់ឲ្យគាប់ បើនឹងងាប់ឲ្យគួរ។
បើមិនជួយចូកជួយចែវ កុំយកជើងរាទឹក។
បើប្រឹងនឹងស្រួច បាច់អីសម្រួចដូចបន្លា។
បើឆីកុំតាមឃ្លាន មើលប្រមាណគ្រប់គ្នីគ្នា។
បើកាចៗឲ្យគេកោត បើឆោតៗឲ្យគេអាណិត។
បើក្រទ្រព្យក៏ក្រចុះ កុំឲ្យតែទាល់គំនិត។
បើខឹងឲ្យខំអត់ បើខ្សត់ឲ្យខំរក។
បើត្រាប់សត្វក្ងោក កុំបីត្រាប់ពុតទន្សាយ។
បើមិត្តមិនល្អ កុំយកជាមិត្ត។
បើឮសូរផ្គរ កុំអាលចាក់ទឹកចោល។
បើស្តីឲ្យពិនិត្យ ពាក្យណាពិតសឹងចរចា។
បើកក្តោងទាន់ត្រូវខ្យល់។

ផឹកស្រាក្លាសំដី។
ផ្ទុករទេះតាមចំណុះ។
ផែ្លឈើមិនដែលជ្រុះឆ្ងាយពីគល់។
ផ្លស់យស ព្រោះប្រមាថ។
ផ្ទះធំស្រណុក ដ្បិតភរិយាជា។
ផ្ទះបាក់បែក ឆាប់ទល់ទ្រ។
ផោមក្នុងទឹកមេ្តចគង់ស្អុយ។

ពងមាន់កុំផ្ញើនឹងកែ្អក។
ពាក្យគ្រូរែងរឹង ស្រារែងស្រវឹង ពុំដែលពិសា។
ពាក្យអប្រិយចាញ់អាត្មា។
ពាក្យច្រើនភូត ចាញ់អាត្មា។
ពាក្យសែ្លងកុំស្អប់ ពាក្យគាប់ឲ្យយក។
ពាក្យម្តាយ ទំនាយគ្រូ។
ពុតគ្រូកុំត្រាប់ ច្បាប់គ្រូឲ្យយក។
ពូជទានៅតែទា ពូជមាន់នៅតែមាន់។
ពូកែឯង ឲ្យក្រែងពូកែគេ។
ពួនតែមុខ គូថនៅកណ្តាលវាល។
ពេលវេលាជាវត្ថុមានតមៃ្លបំផុតសម្រាប់មនុស្សម្នាក់ៗ។
ពេជ្រកើតពីថ្ម តែងទំពាស៊ីថ្មវិញ។
ព្នៅនៅថ្នក់ តម្ពក់នៅដៃ។
ព្រះមិនសម ព្រហ្មមិនជួយ។
ព្រះរាជាមាន ឥស្សរិយៈជាកម្លាំង។

ភ័ព្វសំណាងផ្តល់ឲ្យតែមនុស្សណាដែលចេះ លួង លោមវាប៉ុណ្ណោះ។
ភរិយាល្អក្ររកបាន បើជាមានទុកធ្វើគំរូ។
ភាពក្រីក្រនិងការមានទ្រព្យសម្បត្តិគឺជាពន្លកនៃគំនិត។
ភូតនៅហោរ ចោរនៅជាង។
ភ្លើងឆេះមកពីសម្រាម។

មនុស្សពាលមានការរករឿងជាកម្លាំង។
មនុស្សចេះគេថាកាច មនុស្សប្រាជ្ញគេថាព្រើល។
មនុស្សកុំមើលងាយមនុស្ស។
មនុស្សឆ្លាតគេថាឆោត មនុស្សប្រាជ្ញគេថាល្ងង់។
មនុស្សកាចកុំប្រសព្វ កុំទៅគប់នឹងចោរក្មួញ។
មនុស្សបាក់ត្រង់ណា ល្អិតស្មៅត្រង់ណោះ។
មនុស្សស្លាប់ ព្រោះវាចា។
មនុស្សជាគេថាឆោត មនុស្សស្លូតគេថាល្ងង់។
មនុស្សនឹងបា្រក់​ យក្សនឹងសាច់។
មនុស្សជាតិទាំងអស់ដែលកើតឡើងតាមធម្មជាតិតែងតែប្រាថ្នាចង់ដឹង។
មានល្អព្រោះរោម រូបឆោមល្អព្រោះតែង។
មានផ្ទះឥត​មនុស្សនៅ មានផ្លូវឥតមនុស្សដើរ។
មានគំនិត ឥតកំណើត។
មានដំបៅ​ទើបរុយវារោម។
មាត់តែប្រកែក អម្រែកតែទទួល។

យកពងមាន់ទៅផ្ញើនឹងក្អែក។
យកសំផឹងធ្វើប្រពន្ធ យកប្រពន្ធធ្វើសំផឹង។
យប់មើលនឹងដៃ ​ថ្ងៃមើលនឹងភ្នែក។
យល់ទោសថាជាគុណ យល់ឯបុណ្យថាជាបាប។
យើងធ្វើគេ គេធ្វើយើងវិញដូចគ្នា។

រកព្រឹកខ្វះល្ងាច រកល្ងាចខ្វះព្រឹក។
រកស៊ីនិងក្តិត ដូចពឹងពាង។
រកអុសប្រទះឈើងាប់។
រស់ក៏គាប់ ងាប់ក៏គួរ។
រស់នៅថាអាក្រក់ ស្លាប់បាត់មុខថាល្អ។
រត់ឥតអំពើ ដើរអំណត់ចម្រើនជាង។
រទេះបាក់មិនគិត ទៅគិតឯគោលួចដាំង។
រទីសរទាស ដូចរាស្រ្តឥតសេ្តច។
រលំមិនបាច់ច្រាន បានមិនបាច់ខំ។
រហ័សតែពាក្យ ត្រគាកស្លាប់ស្តូក។
រឿងដ៏កម្របំផុតដែលមនុស្សមិនដែលធ្វើ គឺត្រូវខំធ្វើតាមដែលអាចធ្វើទៅបាន។
រៀនរិះរក្សាគ្រង យកចេញចាយដោយរដូវ។
រោគរោមកាយា ថ្កើងឯគ្រូពេទ្យ។

លាក់តែមុខ គូទនៅកណ្តាលវាល។
លិចសឹមលោត ដល់កំប៉ូតសឹមតោង។
លិចកញ្ជង់ លង់កញ្ជើ។
លូកប្រហុក លូកឲ្យកប់ក្លៀក។
លួចគេវាគ្រាន់ ដល់ពេលគេទាន់វាក្រែល។
លួចគេវាធ្លាប់ដៃ ដេកថៃ្ងវាធ្លាប់ភែ្នក។
លឺផ្គរឲ្យមើលខ្យល់ ក្តីពុំយល់កុំអាលក្រោធ។
លឿន​លៃមិនទាន់។
លេងក្មេងអាប់យស ​លេងពស់ៗខាំ។
លេបទៅវាស្លាក់ ខ្ជាក់ទៅវាសែ្លង។
លោភពេក វាបែកពោះ។

វក់នឹងអាភៀន តែងញៀនជាប់។
វេចសំពាយចាំព្រេងសំណាង អាងតែដុតធូប។

ស្រលាញ់កុំទៅញឹក​ បើរលឹកសឹមទៅម្ដងៗ។
សង្ឃផ្គង់វិន័យ ស្រីផ្គង់មារយាទ។
សត្វតុកកែស្លាប់ ដោយសារប្រើស។
សង់ផ្ទះតាមចិត្តអ្នកនៅ។
សប្បាយមានទុក្ខ ស្រណុកមានភ័យ។
សប្បុរសជនចង់ដឹងពីសេចក្តីត្រូវការមិនមែនចង់ដឹងពីមូលហេតុទេ។
សព្វថៃ្ងនេះប្រភពធនធានធំបំផុតតែមួយគត់គឺនៅចន្លោះត្រចៀកអ្នក។
សរសើរតែមាត់ ចិត្តផ្ទន្ទា។
សាងល្អបានល្អ។
សាងបាបបានបាប ​សាងបុណ្យបានបុណ្យ។
សាបមួយដៃ ប្រៃមួយចឹប។
ស្លាប់ដូចពស់ រស់ដូចកង្កែប។
ស្ថិតសេ្ថរឥតអំពើ បើមិនធើ្វអំពើល្អ។
សីលជាស្ពាន ទានជាស្បៀង។
សូវទូលក្តីតបាវ កុំឲ្យទូលក្តីតកញ្ជើ។
សេរីភាពគ្មានអ្វីក្រៅពីជួយឲ្យមនុស្សមានឱកាសល្អប្រសើរទេ។
សំដីជាឯក លេខជាទោ អក្សរជាត្រី។
ស៊ីនឹងអ្នកណា ត្រូវយកអាសាអ្នកនោះ។
សែ្វងរករៀនច្បាប់ ពុំស្មើចិត្តជា។

ហាឡើងវាស្លាក់ ខ្ជាក់ទៅវាសែ្លង។
ហាហួសចង្កា ថាហួសសេចក្តី។
ហ៊ានសែ្បកដាច ខ្លាចសែ្បកស្វិត។

ឡេះឡោះ ដូចទឹកកន្លះក្អម។

អន្ទង់វែងឆ្នាំងវែង។
អ្នកខ្ពស់រស្សាទាប ដោយសុភាពធម៌បុរាណ។
អ្នកចេះដប់ មិនស្មើអ្នកប្រសប់មួយ។
អ្នកដំកុំផ្ញើដែក អ្នកប្រមឹកកុំផ្ញើស្រា។
អាងតែមានអណ្តាត ចេះតែផ្ទាត់ទៅ។
អាងតែអណ្តាតឆ្អឹង ចេះតែគ្រលាស់ទៅ។
អាគកណា ក៏ស៊ីស្រូវដែរ។

ឥតដំបៅហៅជម្ងឺ ដំបៅមិនឈឺយកឈើចាក់។